Duivelsklauwen – Devil’s toenail

De Engelse benaming ‘Devil’s toenail’ vind ik beter passen dan ‘Duivelsklauwen’ voor dit tweekleppige fossiel (Gryphaea); het is toch vooral een dikke teennagel om te zien. In gedachten zie ik dan een godvrezende boer uit de middeleeuwen verschrikt zo’n fossiel oprapen en met grote ogen uitroepen dat het een nagel van de de duivel is. Waarna hij het op een lopen zet naar moeder de vrouw.

Toch schijnen ze goed te doen; vooral bij reumatische klachten of gewrichtspijn helpt het om er ééntje bij je te dragen. Ook werken ze prima als amulet tegen onheil.

Aangezien deze joekel bij mij in de boekenkast ligt, hoeven wij in ieder geval nergens bang voor te zijn.

Haaientanden zoeken in Brabant

Zaterdag mocht ik mee met Ramidochter en haar vriend om een dagje haaientanden te jagen in Brabant. Daar was ik te gast bij de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire geologie, die nog een behoorlijke bult sediment hadden afkomstig uit de recreatieplas de Kuilen bij Langeboom. Dat materiaal lag op het terrein van het Oertijdmuseum De Groene Poort. Met een pomp werd een eigen spoelplaats gemaakt en al snel was iedereen aan het zeven. Behoorlijk zwaar werk, voor mijn rug althans, maar we hadden al snel een leuke werkverdeling waarbij ik me volledig op het uitzoeken van het materiaal kon werpen. Het was gezellig en tegelijkertijd was er ook nog zoiets als een wedstrijd element. Iedereen wil toch graag die fantastische haaientand of schelp van de dag scoren.

Zelf ging ik zeer tevreden naar huis met onder andere huidstekels van een Rog, mooie schelpen en vooral haaientanden van Carcharidae, Notoringus primigenius, Cosmopolitoclus hastalis en Isurus eshiri. Het eerste handje hieronder is van mij, maar ik laat ook nog wat moois zien dat anderen hebben gevonden, zoals de allergrootste haaientand van de dag, met een euro centje ernaast. Denk de opengesperde muil er gerust omheen.

Haaientanden vind je ook in Zeeland.

Haaientanden zoeken in Zeeland

Haaientanden zoeken in Zeeland, dat is nog eens een leuke manier om een paar dagen lekker uit te waaien. Ramidochter kwam vandaag thuis met een indrukwekkende oogst, een paar honderd fossiele haaientanden. Gevonden in de omgeving van Cadzand, Knokke en ’t Zwin. Gezocht zodra het eb werd.

Deze selectie laat zien dat het allerlei verschillende haaien betreft en zowel het boven- als ondergebit. De allergrootste zou wel eens van een Megalodon kunnen zijn, wiens tanden overigens nog véél groter kunnen worden.

De grote lol voor Ramidochter was vooral dat zij achter andere zoekers aan lopend toch nog steeds haaientanden kon oprapen. Haar tip; zeer langzaam lopen en goed kijken.

Meer fossielen…

Third French Fossil Hunt 2011

Een vakantie zonder fossielen zoeken – daar doen we natuurlijk niet aan. Ramidochter had ook dit jaar al weer het nodige voorwerk verricht; we moesten naar Saint-Maurice-d’Ibie. Een piepklein plaatsje waar de ammonieten zelfs werden ingemetseld in de muren van huizen, zo ging het verhaal. Vast een omgeving waar heel wat te vinden zou zijn voor ons team.

Eerlijk is eerlijk; er waren ammonieten ingemetseld. Je moest wel heel goed zoeken – en op voethoogte is ook niet zo logisch jongens. Maar goed; aan de slag. Het was even werk in die droge en vooral hete rivierbedding, maar we hebben de nodige ammonieten gevonden. Ze waren nogal grof en vaak niet compleet. Maar als je bedenkt hoe groot het beest hieronder compleet zou zijn, wow!

Op de terugweg hebben we aan de andere kant van het dorp ook nog even gezocht in een boomgaard; daar vonden we handenvol zee-egels. Prachtig, al die zeedieren vinden in zo’n bloedheet en stoffig landschap op grote afstand van de zee.

Hier staan alle andere expedities.

First German Fossil Hunt 2011 – Piesberg

Als sinds de eerste expeditie in 2006 was het plan om nog eens een German Fossil Hunt te organiseren. Pa op pad met Ramidochter dus. Om allerlei redenen is het er nooit van gekomen, maar de liefde van Ramidochter voor fossielen liet zich daardoor gelukkig niet beteugelen. In plaats van met pa gaat ze nu op jacht samen met haar vriend. Die nog meer van fossielen weet dan wij bij elkaar.

De oogst van de German Fossil Hunt in Piesberg mag er zijn; fossiele planten hadden we nog niet. Ramidochter vond het leuk om nu eens niet in een oude zeebodem te wroeten,  maar in een moeras van 310 miljoen jaar oud (Carboon).

Prachtige vondsten, misschien zit er wel een leuk vaderdag fossiel tussen?

Het Bottenpaleis

De jaarlijkse Fossil Hunt kwam er dit jaar niet echt van, we hebben de fossielen ingeruild voor schelpen. Dat neemt niet weg dat de honger naar fossielen en botten gestild moest worden en na het Teylers museum en het  Natural History Museum was het tijd voor het Muséum national d’Histoire naturelle – Les galeries de Paléontologie et d’Anatomie comparée.

Daar is een werkelijk ongelooflijke hoeveelheid botten samengebracht, onder meer door een beroemdheid in de biologie als Jean-Baptiste de Lamarck.

Op de begane grond staan de skeletten van bijna ieder denkbaar dier dat op dit ogenblik op onze aardbol met een skelet rondloopt of zwemt. Hierboven een aantal menselijke foetussen die vreemd genoeg zijn neergezet als volwassenen.

Ook de walvisachtigen zijn ruim vertegenwoordigd.

Dit soort vitrines maakt duidelijk waar de toevoeging ‘Paléontologie et d’Anatomie comparée’ vandaan komt.

Op de tweede verdieping wordt het zelfs nog leuker; daar staan skeletten van uitgestorven dieren. Zoals mijn geliefde Dodo (jammer dat ik Boudewijn Büch er niet meer over kan horen praten, ik zie hem nog uit z’n dak gaan toen hij een botje kreeg van een Dodo, dat naderhand trouwens van een ander dier bleek te zijn), Dinosauriërs, een Reuzenluiaard, Mammoetachtigen en een Sabeltandtijger. De familie geniet ook, hoewel – ik mis er ééntje op deze foto.

Ah, hieronder het vermiste familielid. Overmand door al dat moois.

Of misschien hebben we toch iets te lang rondgeneusd.

Second French Fossil Hunt 2008 (2) – Cretaceous

Het geologisch team bezocht dit jaar het plaatsje Carniol, waar de fossieltjes gewoon op te rapen zijn (de geologische hamer die ik vasthou is alleen maar voor de show dus).

Met niet eens al te veel speurwerk vind je plekjes waar de fossielen, met dank aan de regen, gewoon aan de oppervlakte liggen.

Het team is serieus aan de slag met het schoonmaken, sorteren en vooral vergelijken; wie heeft de mooiste exemplaren?

Mijn bordje…

Enkele Ammonieten, de onderste mogelijk Phylloceras sp.

Diverse Gastropoden.

Weer Ammonieten gevonden met en zonder ribbels. Volgens fossielnet vind je in dit gebied onder meer Dufrenoyia dufrenoyi, Dufrenoyia furcata en Aconoceras nisus.

Het zou me niets verbazen als we deze soorten ook vonden in Engeland, maar dan in het ‘goud’, tijdens de Second Jurassic Coast Fossil Hunt.

De mooiste heb ik voor het laatst bewaard, mooi door zijn kleuren, maar vooral door de prachtige manier waarop de sutuurlijnen zichtbaar zijn. Die grillige lijnen laten zien waar de afscheiding tussen de verschillende kamers in de Ammoniet zaten.

Iedere soort heeft zijn eigen patroon, als een vingerafdruk uit het verleden.

Second French Fossil Hunt 2008 (1) – Dalle à Ammonites

Ook dit jaar werd een expeditie vanuit het basiskamp uitgevoerd. Na de First French Fossil Hunt 2006 was het de hoogste tijd voor een vervolg. Voor we zelf de geologenhamer ter hand namen eerst even op temperatuur gekomen in het Dalle à Ammonites. Tegenwoordig hoog en droog gelegen in het geologisch reservaat van de Haute Provence, vlak bij Digne-les-Bains. Zo’n 200 miljoen jaar geleden nog een zee van waarschijnlijk 250 meter diep, barstensvol ammonieten.

Dankzij de vorming van de Alpen ligt de zeebodem ligt tegenwoordig bijna vertikaal en kun je de ongeveer 1500 ammonieten, vooral Coroniceras multicostatum, bewonderen alsof het een groot schilderij (350 m2) is.

Wat mij vooral opviel was het verschil in aanpak tussen Engelsen en Fransen. In Engeland was hier vast en zeker een enorme wetenschappelijke attractie van gemaakt met een compleet museum erbij. In verband met mogelijke beschadiging beveiligd. Je krijgt er uitleg van een deskundige gids en er is een liftje om de hoge exemplaren te bekijken. Entree uiteraard tegen overlegging van een forse hoeveelheid ponden.

In Frankrijk staat er in werkelijkheid een klein bordje met informatie bij, samen met ééntje dat je niet mag hakken of klimmen.

Wel gratis.

Schedels van mensachtigen

(A) Pan troglodytes, moderne chimpansee
(B) Australopithecus africanus, 2.6 miljoen jaar oud
(C) Australopithecus africanus, 2.5 miljoen jaar oud
(D) Homo habilis, 1.9 miljoen jaar oud
(E) Homo habilis, 1.8 miljoen jaar oud
(F) Homo rudolfensis, 1.8 miljoen jaar oud
(G) Homo erectus, 1.75 miljoen jaar oud
(H) Homo ergaster 1.75 miljoen jaar oud
(I) Homo heidelbergensis, “Rhodesia man”, 300,000 – 125,000 jaar oud
(J) Homo sapiens neanderthalensis, La Ferrassie, 70,000 jaar oud
(K) Homo sapiens neanderthalensis, La Chappelle-aux-Saints, 60,000 jaar oud
(L) Homo sapiens neanderthalensis, Le Moustier, 45,000 jaar oud
(M) Homo sapiens sapiens, Cro-Magnon I, 30,000 jaar oud
(N) Homo sapiens sapiens, moderne mens

Een paar weken terug had ik een leuk programmaatje gedownload waarmee je bewegende GIF-plaatjes kon maken. Dat is jullie vast niet ontgaan. Nu ben ik nogal gek van evolutie en fossielen, dus het leek me leuk iets bewegends te maken met menselijke schedels, van oud naar modern. Al snel vond ik een plaatje op anthropology.net waar ik de schedels uit kon gebruiken.

Nu is niets zo veranderlijk als de menselijke evolutie. Door het onvolledige fossielenbestand worden er steeds weer nieuwe voorouders gevonden. Zo is nu in een grot in Noord-Spanje, de Sima del Elefante, een kaakfragment gevonden van de Homo antecessor. Een menssoort die leefde tussen 1,2 miljoen jaar en 800 duizend jaar geleden en net zoals de Homo erectus afkomstig is uit Afrika.

Alleen; mijn schedelplaatje was al af en de proeftijd van het programmaatje verlopen.

Dus de Homo antecessor heeft pech.

Second Jurrasic Coast Fossil Hunt 2007 (4) – Leftovers

Na alle sterke verhalen over Belemnieten, Ammonieten en Ichthyosauriërs neem ik jullie nog één keer mee op fossielen expeditie aan de Jurrasic Coast.

We bekijken de laatste vondsten van 2007 (snik).

Zeelelies zijn géén planten maar dieren. Ze hebben een kelk en beweeglijke armen die ze gebruiken om voedsel uit het water te halen. Wat je hierboven ziet zijn fossiele stukjes van de stam van de Zeelelie (Pentacrinites fossilis), vaak ontbrekend in de moderne exemplaren en makkelijk te herkennen aan de vijfkantige doorsnede.

Deze gepyritiseerde slakkenhuisjes zijn echt klein, ik denk Turritella.

Zowaar kwam er ook nog één klein haaientandje voorbij.

Deze Ammoniet is wel heel mooi, maar jammer genoeg mist er een stukje.

Kijk nu eens naar het plaatje hierboven. Wat zie je ? Een tand ? Dachten wij ook – de tand van een Ichthysauriër hoopte Rami-dochter. Maar we hadden ook twijfels. Zou het misschien toch een geplette punt van een Belemniet zijn ?

Toch maar even vragen in het fossielen winkeltje in Lyme Regis.

Helaas, die tand houden we tegoed.